Trong khi người dùng công nghệ đang kỳ vọng vào một tương lai nơi tiêu chuẩn bộ nhớ của máy tính xách tay sẽ được nâng lên mức tối thiểu 16GB để đáp ứng các tác vụ trí tuệ nhân tạo (AI), thì thực tế thị trường lại đang diễn biến theo chiều hướng ngược lại. Một báo cáo mới nhất đã chỉ ra rằng, tình trạng thiếu hụt bộ nhớ trầm trọng đang được dự báo sẽ tạo ra những rào cản lớn đối với các nhà sản xuất máy tính. Hệ quả tất yếu là cấu hình bộ nhớ 8GB RAM, vốn bị coi là “lỗi thời” đối với các tác vụ nặng, sẽ ngày càng trở nên phổ biến trở lại trên các dòng laptop sắp ra mắt, trong khi các tùy chọn cấu hình cao sẽ có mức giá vượt xa tầm với của đại đa số người dùng.
Sự trở lại của laptop 8GB RAM do thiếu hụt linh kiện
Chúng ta đang sống trong một dòng thời gian mà các nhà sản xuất phần cứng buộc phải tính toán lại từng chút một do sự thiếu hụt chip nhớ DRAM (Dynamic Random Access Memory). Để đảm bảo duy trì được mức hàng tồn kho cần thiết và giữ vững biên lợi nhuận, các hãng máy tính đang phải điều chỉnh giá sản phẩm và cấu hình bán ra. Tình trạng hạn chế nguồn cung bộ nhớ hiện nay đang chạm đến mức “báo động” đối với các nhà sản xuất, buộc họ không còn lựa chọn nào khác ngoài việc tăng giá bán.
Theo những ước tính chi tiết từ TrendForce, phân khúc máy tính xách tay tầm trung – vốn là phân khúc chiếm thị phần lớn nhất và được người dùng phổ thông quan tâm nhất – dự kiến sẽ xuất hiện cấu hình “8 GB RAM” với tần suất dày đặc hơn trong thời gian tới. Đây là một bước đi mang tính chiến lược nhằm đảm bảo chuỗi cung ứng được vận hành nhất quán, tránh tình trạng đứt gãy do thiếu linh kiện cao cấp.
Báo cáo của TrendForce cũng nhấn mạnh rằng, trong khi chúng ta thường tập trung thảo luận về sự ảnh hưởng của giá RAM đối với điện thoại thông minh, thì mảng máy tính xách tay (notebook) cũng là một khía cạnh quan trọng không kém cần được xem xét. Các lô hàng laptop đang có xu hướng chuyển dịch rõ rệt về cấu hình 8 GB. Các nhà sản xuất đang phải tính toán đến những “điều chỉnh dài hạn”, và dự báo cho thấy những biến động về giá cả sẽ trở nên “hung hăng” và khốc liệt hơn rất nhiều khi thị trường bước sang quý 2 năm 2026.
Chi phí nâng cấp bộ nhớ đạt mức kỷ lục chưa từng có
Tác động của cuộc khủng hoảng này lên túi tiền của người tiêu dùng là rất rõ ràng và đau đớn. Các công ty lớn như Dell được báo cáo là đã bắt đầu thực hiện các đợt tăng giá lên tới hàng trăm đô la cho các tùy chọn cấu hình cao. Giới quan sát nhận định rằng các sản phẩm được trang bị bộ nhớ lớn sẵn trên bo mạch sẽ sớm chạm ngưỡng giá “vô lý”, khiến việc sở hữu một chiếc laptop mạnh mẽ trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.
Một ví dụ điển hình cho sự leo thang này là việc Dell đã bắt đầu yêu cầu khách hàng trả thêm tới 550 USD (một con số khổng lồ) chỉ để nâng cấp từ 16 GB lên 32 GB bộ nhớ LPDDR5X. Động thái này cho thấy các nhà sản xuất máy tính Windows đang thực sự tiếp cận mức giá “hét ra lửa” mà Apple vốn nổi tiếng áp dụng cho các gói nâng cấp RAM của họ bấy lâu nay. Điều này xóa nhòa lợi thế về giá thành nâng cấp vốn có của thế giới PC so với hệ sinh thái Mac.
Ngay cả những hãng có sự chuẩn bị tốt như Lenovo, vốn trước đây dựa vào kho dự trữ DRAM khổng lồ để giữ giá ổn định, cũng không thể đứng ngoài cuộc chơi. Mặc dù trong năm nay họ chỉ thực hiện những đợt tăng giá nhỏ trên diện rộng, nhưng có vẻ như kho dự trữ rồi cũng cạn và các công ty này hiện đang bị buộc phải thực hiện các biện pháp tăng giá mạnh tay hơn để bù đắp chi phí đầu vào đang tăng vọt.
Thách thức cho phần mềm và tương lai thị trường máy tính
Xu hướng quay trở lại mức RAM 8GB này đang tạo ra một nghịch lý thú vị và đầy thách thức đối với sự phát triển của phần mềm. Vào năm 2025, gã khổng lồ phần mềm Microsoft đã từng thiết lập một tiêu chuẩn cơ bản là 16 GB RAM cho các máy tính đạt chứng nhận Copilot (Copilot-certified PCs) để phục vụ cho các tính năng AI. Tuy nhiên, với tình hình thực tế hiện tại, các báo cáo cho thấy chúng ta có thể đang bước vào một kỷ nguyên mà các nhà phát triển phần mềm sẽ phải “liệu cơm gắp mắm”.
Thay vì dựa vào phần cứng mạnh mẽ, các lập trình viên sẽ cần phải tối ưu hóa ứng dụng của họ một cách triệt để hơn để sử dụng bộ nhớ hiệu quả nhất có thể. Việc sở hữu dung lượng RAM cao trên máy tính cá nhân đang dần trở thành một thách thức lớn về mặt tài chính. Khi phần cứng không thể đáp ứng nhu cầu phần mềm với mức giá hợp lý, gánh nặng sẽ được chuyển sang khâu tối ưu hóa phần mềm.
Sẽ rất thú vị để chờ xem tình hình này sẽ diễn biến như thế nào trong năm 2026, nhưng có một điều hiển nhiên là thị trường máy tính cá nhân (PC) cần phải thực hiện những thay đổi căn bản và quyết liệt để đáp ứng được các yêu cầu khắt khe của chuỗi cung ứng. Nếu không, giấc mơ phổ cập máy tính cấu hình cao cho mọi người sẽ ngày càng trở nên xa vời.