Microsoft và OpenAI vừa thống nhất gia hạn quan hệ hợp tác chiến lược, sau nhiều tháng đàm phán căng thẳng. Thoả thuận sơ bộ này mở đường cho OpenAI tiến tới kế hoạch chuyển đổi thành công ty vì lợi nhuận. Đây được xem là một bước ngoặt quan trọng trong mối quan hệ được theo dõi chặt chẽ nhất của lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), dù nhiều điều khoản cụ thể vẫn chưa được chốt.
Những mâu thuẫn trong quá trình đàm phán
Thoả thuận được đưa ra sau một mùa hè đầy tranh cãi. Microsoft, nhà đầu tư sớm và cũng là đối tác lâu năm, đã rót hơn 10 tỷ USD vào OpenAI kể từ 2019. Hãng đã tích hợp công nghệ AI của OpenAI vào Office, GitHub và chatbot Copilot, đồng thời yêu cầu quyền truy cập độc quyền qua nền tảng đám mây Azure. Điều này khiến Microsoft có lợi thế lớn trong thương lượng.
Trong khi đó, OpenAI từng cân nhắc nhờ cơ quan chống độc quyền can thiệp nhằm nới lỏng các điều khoản ràng buộc. Một trong những điểm gay gắt nhất là việc Microsoft muốn giữ quyền ưu tiên với các hệ thống AI tiên tiến, trong khi OpenAI lại tìm cách bán sản phẩm qua nhiều nhà cung cấp khác. Thậm chí, hai bên từng bất đồng ngay cả ở định nghĩa “trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI)”, khi Microsoft đề xuất mức chuẩn cao hơn là “siêu trí tuệ nhân tạo”để duy trì quyền độc quyền.\
Kế hoạch tái cấu trúc và thách thức phía trước
Hiện OpenAI đang ở giai đoạn cuối trong việc thiết lập mô hình công ty vì lợi nhuận, nhưng vẫn do hội đồng phi lợi nhuận nắm quyền kiểm soát. Theo đề xuất, nếu đạt định giá 500 tỷ USD trên thị trường tư nhân, hội đồng phi lợi nhuận sẽ giữ giá trị cổ phần trên 100 tỷ USD – biến OpenAI trở thành một trong những tổ chức từ thiện lớn nhất thế giới. Dự kiến, Microsoft và hội đồng sẽ mỗi bên sở hữu khoảng 30%, còn lại thuộc về nhân viên và nhà đầu tư tư nhân. Toàn bộ cơ cấu này phải hoàn tất trong năm nay để bảo đảm khoản vốn cam kết lên tới 19 tỷ USD.
Tuy nhiên, kế hoạch không tránh khỏi rủi ro pháp lý. Các tổng chưởng lý bang California và Delaware đang rà soát tính hợp pháp của việc chuyển đổi theo luật từ thiện. Ngoài ra, OpenAI còn vấp phải phản đối từ nhiều phía, bao gồm Elon Musk – người đang kiện công ty – cùng các nhóm vận động và đối thủ công nghệ như Meta.
Microsoft đa dạng hóa chiến lược AI
Bên cạnh việc duy trì hợp tác với OpenAI, Microsoft đang tìm cách mở rộng đối tác. Công ty vừa ký kết với Anthropic để đưa AI của hãng này vào bộ Microsoft 365 và GitHub, đồng thời cho phép nền tảng đám mây Azurelưu trữ mô hình của xAI – công ty do Elon Musk sáng lập. Bước đi này phản ánh lo ngại của Microsoft về sự ổn định lâu dài của OpenAI.
Sự kiện giám đốc điều hành Sam Altman từng bị sa thải ngắn ngủi cuối năm 2023 khiến Microsoft lập một phòng thí nghiệm AI nội bộ và giảm quy mô dự án trung tâm dữ liệu khổng lồ Stargate. Kể từ đó, OpenAI cũng hạn chế chia sẻ nghiên cứu mới nhất với Microsoft, khiến mối quan hệ vốn phụ thuộc lẫn nhau ngày càng căng thẳng.
Dù đã đạt được bước tiến quan trọng, cả Microsoft và OpenAI vẫn phải vượt qua nhiều trở ngại về pháp lý, tài chính và công nghệ để duy trì vị thế dẫn đầu trong cuộc đua AI toàn cầu.